Sử dụng công tơ điện tử đọc chỉ số từ xa

Ông Thái Thành Nam – Phó giám đốc Công ty Công nghệ Thông tin Điện lực miền Trung (CPC IT) cho biết: “Trên thế giới, sử dụng công tơ điện tử trên lưới điện thông minh đã được ứng dụng từ lâu và ngày càng phổ biến. Còn ở Việt Nam, yêu cầu về đổi mới, nâng cao chất lượng kinh doanh và dịch vụ khách hàng của ngành Điện ngày càng cấp thiết, trong đó có sử dụng công tơ điện tử thông minh”.

Từ năm 2001, CPC IT bắt đầu nghiên cứu công tơ điện tử đọc chỉ số từ xa, không dây theo kiểu mắt lưới (RF-Spider). Các công tơ này có 2 chức năng: Đo đếm điện năng, tập hợp và chuyển tiếp số liệu của các công tơ lân cận về thiết bị tập trung dữ liệu tại trạm biến áp.

Công nhân Điện lực Lý Sơn lắp đặt công tơ điện tử với công nghệ đọc chỉ số từ xa - Ảnh: Cao Cường

Về cơ bản, loại công tơ này có 2 thành phần: Thứ nhất, công tơ tích hợp RF-Mesh (gọi tắt là Công tơ Mesh), có khả năng tự tìm đường nhờ giải thuật định tuyến thông minh. Điều này đồng nghĩa, khi bất kỳ một công tơ nào gặp sự cố, lập tức, một kết nối mới được hình thành, đảm bảo thông tin của toàn hệ thống không bị gián đoạn. Thứ hai, bộ thu thập dữ liệu tập trung DCU (Data Collection Unit), đóng vai trò trung gian thu gom số liệu từ các công tơ đo đếm của tất cả khách hàng trong cùng một trạm và truyền về trung tâm khai thác số liệu (Server), thông qua modem GPRS/3G được tích hợp sẵn bên trong. DCU thường được lắp đặt tại trạm biến áp, là cầu nối giữa các công tơ đo đếm của mỗi khách hàng với công ty điện lực. Có thể hình dung DCU như một máy tính thông minh, giúp người vận hành có thể thao tác từ bất kỳ vị trí nào cũng như đang thao tác trực tiếp tại hiện trường. Từ đó, người quản lý có thể cấu hình, cập nhật, nâng cấp phần mềm từ xa thông qua mạng internet mà không cần phải đến tận hiện trường hay tháo thiết bị xuống.

Công tơ điện tử đọc chỉ số từ xa không dây theo kiểu mắt lưới RF-Spider phát huy hiệu quả cao nhất khi áp dụng cho các trạm mới được lắp đặt toàn bộ công tơ Mesh. Tuy vậy, điều này không phải là rào cản đối với các trạm chỉ có công tơ RF thông thường (không tích hợp RF-Mesh), bằng cách lắp đặt thêm công tơ thông minh trung gian. Ông Thái Thành Nam khẳng định: “Đây là sản phẩm với công nghệ hoàn toàn mới tại Việt Nam. Loại công tơ này có tuổi thọ trên 15 năm, tỷ lệ nội địa hóa là 65% và chi phí chỉ bằng 2/3 so với sản phẩm nhập khẩu cùng loại”.

Hiện nay, công tơ điện tử đọc chỉ số từ xa không dây theo kiểu mắt lưới RF-Spider đã được CPC IT áp dụng thành công tại Điện lực Bắc Sông Hương (Công ty Điện lực Thừa Thiên - Huế), trên cơ sở 522 điểm đo đã lắp đặt công tơ điện tử 1 pha DT01P-RF thông thường (không có RF-Mesh), với kết quả 100% công tơ thu thập được dữ liệu hàng giờ.

Giải pháp thu thập chỉ số công tơ từ xa hoàn toàn tự động - Ảnh: Văn Quảng

Bên cạnh đó, để đồng bộ với Dự án cấp điện từ hệ thống điện quốc gia cho đảo Lý Sơn bằng cáp ngầm (khánh thành cuối tháng 9/2014), CPC IT cũng đã lắp đặt hệ thống RF-Spider cho toàn bộ 14 trạm biến áp với 4.277 công tơ đo đếm tại Điện lực Lý Sơn – Công ty Điện lực Quảng Ngãi. Thông tin của các khách hàng đều được thu thập tự động và tích hợp vào trang web lyson.cpc.vn, kết nối với hệ thống tọa độ địa lý quản lý lưới điện (GIS). Theo ông Thái Thành Nam, với công nghệ này, khách hàng có thể tự chủ trong việc giám sát sản lượng điện tiêu thụ hàng giờ của mình, truy vấn thông tin lịch sử và các kỳ hóa đơn gần nhất, tìm kiếm thông tin theo nhiều tiêu chí như, tên, địa chỉ, mã khách hàng, mã cột điện... Đồng thời, công nghệ này còn có khả năng tự động đưa ra cảnh báo cho khách hàng khi sản lượng điện tiêu thụ tăng đột biến trong ngày”.

Đối với ngành Điện, việc ứng dụng công tơ điện tử đọc chỉ số từ xa trong quản lý vận hành lưới điện cũng đem lại nhiều lợi ích thiết thực như: Tự động đọc chỉ số công tơ tại bất kỳ thời điểm nào; kết hợp với hệ thống MDMS, tính toán tổn thất trạm theo ngày; giúp các công ty điện lực thu thập toàn bộ dữ liệu công tơ mọi lúc, mọi nơi để tính hóa đơn mà không cần công nhân đi ghi chỉ số thủ công hoặc cầm thiết bị đi ghi số như hiện nay, giảm tối đa nhân viên ghi chỉ số công tơ; tự động thu thập chỉ số công tơ từ xa theo thời gian định sẵn hoặc theo yêu cầu bất thường; dễ dàng mở rộng phạm vi thu thập dữ liệu công tơ của khách hàng mà không cần đầu tư thêm đường truyền...

Cũng theo nghiên cứu của Công ty Công nghệ Thông tin Điện lực miền Trung, với những tính năng nổi trội, công tơ điện tử đọc chỉ số từ xa, không dây theo hoàn toàn có thể đáp ứng nhu cầu xây dựng hệ thống thông tin phục vụ thị trường điện; đáp ứng lộ trình xây dựng lưới điện thông minh; góp phần giải quyết triệt để vấn đề thu thập, quản lý số liệu đo đếm và tự động hóa, hiện đại hóa hệ thống thông tin phục vụ khách hàng; góp phần minh bạch trong công tác kinh doanh điện năng - điều mà ngành Điện đang hướng tới.

Trong thời gian tới, CPC IT sẽ tiếp tục mở rộng áp dụng loại công tơ này tại 5 trạm biến áp trên địa bàn Điện lực Bắc Sông Hương và mở rộng ra một số địa phương khác như Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh... Theo lãnh đạo Tổng công ty Điện lực miền Trung (EVN CPC), mục tiêu đến năm 2020, toàn bộ các đơn vị trên địa bàn khu vực miền Trung – Tây Nguyên sẽ sử dụng 100% công tơ điện tử đọc chỉ số từ xa.